گردشگری کرمان از فرصت نوروز امسال هم نتوانست به‌خوبی استفاده کند. آن‌طور که محمدرضا بهرامی ـ رئیس جامعه حرفه‌ای هتلداران استان و نایب رئیس اتاق کرمان می‌گوید ضریب اشغال هتل‌ها در نوروز 1403 نسبت به سال گذشته 10 درصد کم‌تر بود.
این در حالی است که در نیمۀ دوم سال گذشته، شاهد شروع فعالیت طرح رویدادمحور کرمان 1404، شرکت کرمان در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران، برگزاری فم‌تورهایی با حضور بلاگرها و همچنین برگزاری جلسۀ ستاد خدمات سفر با حضور دکتر شالبافیان معاون گردشگری کشور بودیم. پیش‌بینی می‌شد که این جنب‌وجوش‌ها بتواند اندکی وضع گردشگری نوروزی استان را بهبود بخشد اما نتیجه، تا اینجا برای هتلداران که رضایت‌بخش نبوده است.
بهرامی در گفت‌وگویی با فردای کرمان با اعلام کاهش ضریب اشغال هتل‌ها، برخی از عواملی که مانع رونق گردشگری استان هستند را برمی‌شمرد. او بر همدلی همۀ بخش‌ها در استان برای معرفی ظرفیت‌های گردشگری تاکید می‌کند.
نایب رئیس اتاق کرمان همچنین مدعی است که اگر از طرح گردشگری کرمان 1404 حمایت شود، استان تا پنج سال آینده به یک مقصد جدی گردشگری تبدیل خواهد شد. او دربارۀ این پیشنهاد مشاور گردشگری مدیرکل میراث‌فرهنگی که گفته است رویدادهای طرح گردشگری کرمان 1404 باید کم شود نیز اظهارنظر می‌کند.
*آقای بهرامی، وضعیت هتل‌های استان در تعطیلات نوروز امسال چطور بود؟
ضریب اشغال هتل‌ها حدود 50 درصد و کم‌تر از سال گذشته بود. از لحاظ کاهش، نقطۀ مشترکی با یزد داشتیم. البته کرمان حدود 10 درصد ولی یزد 27 درصد کاهش داشت. اعلام شد که رشد گردشگری کرمان صفر بوده ولی درصد اشغال هتل‌های استان نسبت به سال گذشته 10 درصد کم‌تر بود.
*چه عواملی باعث کاهش ضریب اشغال هتل‌ها شد؟
مسائل متعددی در این وضعیت تاثیر داشت. ماه رمضان و مشکلات اقتصادی مردم هم وجود داشت. البته این شرایط برای مشهد و جنوب کشور هم بود ولی توانستند وضعیت خوبی را تجربه کنند. یکی از مشکلات مربوط به ورود بوم‌گردی‌ها به چرخۀ گردشگری و دیگری خانه‌های مسافر است. آن‌طور که میراث‌فرهنگی اعلام کرده است کرمان بعد از اصفهان رتبۀ دوم از لحاظ تعداد اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی را در کشور دارد. راه‌اندازی بوم‌گردی سرمایه‌گذاری ارزان ولی هتل گران است و با این وضعیت ورود گردشگران، هتل‌سازی در استان توجیه اقتصادی پیدا نمی‌کند. بنده در جلسات متعدد دربارۀ تبعات فعالیت خانه‌های مسافر هشدار داده‌ام؛ این مراکز خیلی در دسترس هستند اما ساماندهی نشده‌اند. اگر یک زوج شناسنامه نداشته باشند هتل‌ها باید برای احراز هویت آن‌ها را به اماکن معرفی کند ولی خانه‌های مسافر چنین مقرراتی را رعایت نمی‌کنند و به‌راحتی هر نوع مسافری را اسکان می‌دهند. فعالیت خانه‌های مسافر معضلی برای گردشگری شده است. برای جذب گردشگر در استان ما سعی کردیم آنچه می‌شد را انجام دهیم اما باید بیش‌تر در این زمینه کار کنیم. استان محصول برای ارائه دارد ولی نتوانستیم در این سال‌ها آن را معرفی کنیم. حرکت‌هایی در استان شروع شده ولی نه میراث‌فرهنگی و نه اتاق به‌تنهایی نمی‌توانند. همدلی و همت همه‌جانبه نیاز است تا کرمان به یک مقصد جدی گردشگری تبدیل شود. باید این باور در همگان ایجاد شود که گردشگری می‌تواند پیشران اقتصاد استان باشد. سود آن هم به سفره‌های مردم می‌رسد. درست است که معادن مشاغلی ایجاد می‌کنند ولی حتی حقوق دولتی آن هم به استان برنمی‌گردد. اقتصاد خرد گردشگری و صنایع‌دستی اما می‌تواند خیلی به مردم و استان کمک کند.
*به بوم‌گردی‌ها اشاره کردید. مخالف فعالیت بوم‌گردی‌ها هستید یا مخالف رشد بی‌رویۀ این اقامت‌گاه‌ها در استان؟
مخالف فعالیت بوم‌گردی‌ها نیستیم. این اقامت‌گاه‌ها باید باشند. اقتصاد خردی حول آن شکل گرفته و نباید حذف شوند. باید آنقدر تبلیغ کنیم تا گردشگر بیاید که هم این اقامت‌گاه‌ها صرفۀ اقتصادی داشته باشند و هم هتل‌ها و سایر تاسیسات گردشگری. یک گردشگر لوکس ممکن است اقامت در هتل را بر بوم‌گردی ترجیح دهد. ضمن این که بوم‌گردی‌ها بیش‌تر در روستاها و دور از شهرها و جاهایی هستند که امکان ساخت و توجیه ساخت هتل نیست. باید تلاش کنیم گردشگر بیاید. چه بوم‌گردی‌ها حذف شوند و چه هتل‌ها، فرقی ندارد چون در این صورت، یکسری افراد که شغل‌شان به این مراکز وابسته است و کسانی که سرمایه‌گذاری کرده‌اند دچار مشکل شده و منافع خود را از دست می‌دهند.
*پس بیش‌تر رشد بی‌رویه بوم‌گردی‌ها مدنظرتان است. درست می‌گویم؟
بله. رشد بی‌رویه وجود دارد. نمی‌دانم درصد اشغال بوم‌گردی‌‌های استان در نوروز چقدر بوده است. صنف بوم‌گردی‌ها از هتل‌ها مجزاست. آنچه که اطلاع دارم این است که این اقامت‌گاه‌ها هم مشکلات خاص خود را دارند و به نظرم مشکل اصلی، نبود مسافر کافی است نه فعالیت بوم‌گردی‌ها. وقتی مسافر و گردشگر به اندازۀ کافی باشند همه راضی خواهند بود.
*مشکل کمبود بلیت به خصوص پرواز چقدر بر گردشگری نوروزی کرمان تاثیر داشت؟
شاید یکی از عوامل کمبود بلیت شرکت‌های معدنی باشد که دارند از امکانات و منابع استان استفاده می‌کنند. در ایام نوروز از سوی جناب حسن‌پور برای شرکت در جلسه با وزیر محترم میراث‌فرهنگی دعوت شدم. به من 9 شب اطلاع دادند که فردای آن روز ساعت یک تهران باشم. نگران بودم که نتوانم بلیت پیدا کنم ولی وقتی مراجعه کردم سه، چهار پرواز بود و صندلی خالی هم داشتند. به این برداشت و احتمال رسیدم که شرکت‌های معدنی دارند ظرفیت زیادی از درصد اشغال پروازهای استان را می‌گیرند. معادن دارند منابع استان را می‌برند و آلودگی ایجاد می‌کنند و باید برای رشد زیرساخت‌های استان کمک کنند. این را مردم استان باید مطالبه‌گری کنند. شرکت معدنی منابع را می‌برند ولی سود آن‌چنانی به مردم نمی‌رسد.
*مراکز اسکان آموزش‌وپرورش چقدر بر کاهش ضریب اشغال هتل‌ها تاثیر داشت؟
در ایام نوروز همیشه تمهیداتی اندیشیده می‌شود تا سرریز مسافران در چنین اماکنی مستقر شوند. این مراکز اسکان وقتی به‌صورت مقطعی فعالیت می‌کنند شاید خیلی آسیب نزنند. بیش‌ترین آسیب را ما از مهمانسرای ادارات می‌بینیم. قانون می‌گوید که هیچ ارگانی نباید مهمانسرا داشته باشد ولی در کرمان، بانک‌ها و ادارات و شرکت‌های معدنی مختلف مهمانسرا دارند و درصد بالایی از ظرفیت اقامت مسافران را هم می‌گیرند در حالی که نباید مهمانسرا داشته باشند و اگر دارند باید یا کاربری آن را تغییر دهند یا آن را به بخش خصوصی واگذار کنند ولی این اتفاق نیفتاده و در حال فعالیت هستند و دارند به صنعت هتلداری استان و کشور ضربه می‌زنند.
*چندین سال گردشگری استان در رکود فرور فته است. تقریبا از سال 98 و با شیوع کرونا این رکود تشدید شد و اتفاقاتی زنجیره‌وار بر این وضعیت نامطلوب دامن زده است. در این شرایط، چقدر خطر تعطیلی هتل‌ها در استان وجود دارد؟ همچنان می‌توانند سرپا بمانند یا این هشدار وجود دارد که همین ظرفیت‌های فعلی را از دست بدهیم؟
هتل‌ها تعطیل نمی‌شوند و به هر سختی‌ای که باشد ادامه می‌دهند ولی اگر این شرایط ادامه پیدا کند ظرفیت جدیدی به استان اضافه نمی‌شود چون ساخت هتل توجیه اقتصادی ندارد. وقتی یک هتل‌دار ببیند که فعالیتش صرفۀ اقتصادی دارد، به فکر توسعه می‌افتد ولی در شرایطی که در بهترین حالت هزینه و درآمد سر به سر می‌شود امکان توسعه از بین می‌رود و فعالیت هتل توجیه اقتصادی نیز نخواهد داشت. امیدوارم با همدلی بتوانیم کرمان را که این همه دارایی و ظرفیت تاریخی و طبیعی دارد حداقل به ایرانیان معرفی کنیم.
*به عنوان نمایندۀ هتلداران استان کرمان به‌طور مشخص چه مطالبه‌ای از مدیریت استان دارید؟
می‌خواهیم که حمایت کنند تا بتوانیم کرمان را معرفی کنیم. مدیریت استان و شما رسانه‌ها همه بیایید یکدل بشویم و برنامه‌ای را برای معرفی استان دنبال کنیم. الان طرح کرمان 1404 را داریم؛ اگر از این طرح حمایت شود قول می‌دهم در پنج سال آینده، کرمان به مقصد جدی گردشگری تبدیل شود.
*آقای افضلی مشاور گردشگری مدیرکل میراث‌فرهنگی استان، قبل از نوروز در جمع خبرنگاران گفتند که رویدادهای طرح کرمان 1404 باید کاهش پیدا کند. این نظر را می‌پذیرید؟
ایشان درست می‌گویند. به هر حال، برگزاری رویدادها هزینه‌بر است و وقتی رویدادی تعریف می‌کنیم باید بتوانیم منابع آن را نیز تامین کنیم. اگر منابع کافی داشتیم می‌شد همۀ رویدادهای طرح فعلی را پیگیری کنیم. متاسفانه بخش خصوصی توانمندی هم در گردشگری کرمان نداریم (که بتوانند از فرصت‌هایی که پیش می‌آید استفاده کنند). یکی از بخش‌هایی که باید با فعالیت جدی، ظرفیت خالی هتل‌ها را تکمیل کنند آژانس‌های مسافرتی هستند ولی آنقدر آژانس قوی نداریم که بتوانند ظرفیت خالی هتل‌ها را پر کنند و این یک ضعف است.
*ممکن است اصلاحاتی در طرح فعلی کرمان 1404 انجام دهید و تعداد رویدادها را کم کنید؟
اتاق بازرگانی که دبیر این طرح است، متولی گردشگری استان نیست و به‌عنوان مسئولیت اجتماعی آمده تا با حمایت از رونق گردشگری، به اقتصاد استان کمک کند. هر کاری هم تاکنون انجام داده‌ایم با هماهنگی میراث‌فرهنگی بوده و اگر قرار است این طرح تغییر کند با هماهنگی و کمک میراث می‌توانیم این کار را انجام بدهیم.