بازار کرمان به عنوان بزرگترین راسته بازار ایران طی سال های اخیر به حال خود رها شده و خبری از مرمت این بنای بزرگ نیست.
بازار کرمان از میدان ارگ تا میدان مشتاق ادامه دارد و بخشی از این راسته بازار نیز به سمت خیابان امام خمینی کرمان گسترش یافته است، از این بازار به عنوان کلکسیونی از معماری اعصار مختلف تاریخی در استان کرمان یاد میشود، پس از اینکه هسته مرکزی بازار شکل گرفت به دلیل رونق بازار و قرار گرفتن کرمان در مسیر جاده ادویه در هر دوره کاروانسراهای جدید و بازارهای جدید در آن ساخته شد و هر کدام معماری یک دوره را نمایان کرده است اما متأسفانه طی سالهای گذشته عدم برنامه ریزی برای احیای بازار موجب شده قسمتهایی از این بازار بزرگ که به عنوان بزرگترین راسته بازار ایران شهرت دارد در وضعیت نامناسب قرار گیرد.
طی دهه گذشته شهرداری کرمان با کمک استانداری و با نظارت میراث فرهنگی بخشهای زیادی از راسته بازار اصلی را مرمت کرد و بخشهایی از بازار نیز به همت بازاریان مرمت شد که میتوان به بازار طلافروشان اشاره کرد اما طی سالهای اخیر کاری برای نگهداری بخشهای مرمت شده نشد و از سوی دیگر وضعیت بخشهای دیگر بازار نیز که مرمت نشده بود بدتر شده است.
حجرههای بازار قلعه محمود همچنان بسته است
بازار قلعه محمود همچنان به حال خود رها شدهاند وضعیت مناسبی ندارند، کاروانسرای کوزه گران وضعیت بسیار اسفناکی دارد و کاروانسرای هندوها نیز نا بسامان است.
حجرههای بازارهای انشعابی کرمان اکثراً بسته شدهاند و در حال تخریب هستند، از سوی دیگر حتی اگر دقیقتر به راسته بازار اصلی و حتی میدان گنجعلیخان بنگرید میتوان کاشیهایی که فرو ریختهاند، ستونهایی که شکم پیدا کرده و در حال ریزش هستند، گچ بری هایی که تخریب شدهاند را مشاهده کرد.
گنجینه گردشگری کرمان حالا در وضعیت نامناسبی قرار دارد و کمبود اعتبار در میراث فرهنگی موجب شده امکان مرمت این بنا وجود نداشته باشد.
شهرداری کرمان نیز هنوز نتوانسته طرح میدان ارگ و پیاده راه تجلی را به سرانجام برساند و با توجه به کمبود اعتبار بازار نیز جزو اولویتهایی مدیران شهرداری کرمان نیست.
از سوی دیگر اولویتهای معدنی استانداری کرمان نیز نشان داده است که دیدگاه پر رنگی در زمینه صنعت گردشگری وجود ندارد و در نتیجه مرمت بناهای تاریخی در اولویتهای بودجه بندی استانداری نیز جایی ندارد.
نتیجه تمام این مشکلات که اکثراً به کمبود بودجه منتهی میشود وضعیت نامناسب بازار بزرگ کرمان است، از سوی دیگر بازاریان نیز میگویند با توجه به آسیبی که به اقتصاد بازاریان در ایام کرونا وارد شده توان مشارکت برای مرمت بازار را ندارند اما از سوی دیگر همین افراد نگران تخریب حجرههایشان هستند که هر روز ابعاد جدید تری پیدا میکند.
مرمتهای گذشته اصولی نبوده است
ماشاالله ایرانمنش یکی از بازاریان کرمان است که به خبرنگار مهر میگوید: متأسفانه مرمتهایی که طی سالهای اخیر در بازار انجام شد نیز نگهداری نشده و میتوان گفت که حتی در برخی موارد اصولی نبوده است.
وی افزود: در بخشهایی از بازار کرمان که سقف مرمت شده مجدداً شاهد ترک خوردن سقف هستیم و این نشان میدهد مرمت به صورت اصولی انجام نشده است.
نشست در بازار کرمان
وی افزود: بدنه سازی بازار نیز یکی از اقداماتی بود که در برخی از قسمتها انجام شده بود که بعضاً شاهد ریزش بدنههای بازار هستیم.
وی بیان کرد: دربهای حجرهها به وضوح دچار نشست میشود و هر چه درهای حجرهها را کوتاه میکنیم بعد از چند ماه دربها مجدد تحت فشار قرار میگیرند.
وعدههای وزیر میراث فرهنگی عملیاتی شود
محمد شمس الدینی یکی دیگر از بازاریان نیز به خبرنگار مهر میگوید: در بازدید وزیر میراث فرهنگی که چندی قبل انجام شد قولهایی در خصوص مرمت بازار داده شد اما هنوز اقدام مؤثری در این زمینه انجام نشده است.
وی گفت: توقع داریم شهرداری نیز برای مرمت بازار ورود کند چون اینجا قلب تجارت و بازار اصلی کرمان محسوب میشود.
وی گفت: بازاریان با توجه به آسیبهای کرونا و کاهش توان مالی امکان مشارکت برای بهبود وضعیت را ندارند در بهترین حالت بازاریان برای مرمت حجره خودشان میتوانند هزینه کنند اما بازار را باید دستگاههای متولی مرمت کنند.
وزیر میراث فرهنگی در سفر چند روز قبل خود به کرمان و در جریان بازدید از بازار کرمان به بازاریان و مردم کرمان قول دارد در کوتاهترین زمان ممکن اقدامات لازم برای مرمت و استحکام سازی بازار انجام شود.
ضرغامی افزود: باید رسیدگی بیشتری شود و مشکلات مردم رفع شود اما شهرداری نیز در این زمینه مسئولیت دارد اما به هر صورت در حال بررسی برای مرمت بازار هستیم.
مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمان در این خصوص گفت: اولویت دستور کار گروه گردشگری استان به ساماندهی بازار اختصاص یافته که این مساله مطرح و مورد بررسی کارشناسی قرار میگیرد.
فریدون فعالی افزود: با برنامه ریزی مناسب باید منابع میراث فرهنگی و به خصوص منابع سفر رئیس جمهور به کرمان برای ساماندهی بازار اختصاص یابد.
وی بر مرمت اصولی و کارشناسی شده بازار تاکید کرد و بیان داشت: بازار کرمان از مهمترین قطبهای گردشگری استان است که همچنان قلب تجارت شهر محسوب میشود و باید همه در کنار هم و دست به دست هم دهیم تا بتوانیم این اثر باارزش تاریخی را حفظ و به نسلهای بعد منتقل کنیم.
آنچه که مسلم است در صورت فراموشی گنجینههای تاریخی شهر کرمان و آسیب این بناها در طول زمان میتواند مشکلات بسیاری برای این شهر تاریخی ایجاد میشود.
گردشگری مهمترین پایه اقتصادی استان کرمان است و عدم توجه به بازسازی، مرمت و نگهداری بناهای تاریخی به خصوص بازار کرمان میتواند ضربهای جدی به هویت فرهنگی و تاریخی استان باشد.